Kar yavaş yavaş kalkıyor.
Karın asfaltta bıraktığı hasarlar
ise gün ışığına çıkıyor: Krater tarlasına
benzeyen yollar. Tamam,
belediyeler ve Kara Yolları bunları
kapatmak için uğraşıyor ama
çabalar kesinlikle yetersiz. Neticede
tüm deliklerin yamanması
imkansız ve yama yapılmadığında
deliğin derinliği de sürekli
artıyor. Bunlardan bir tanesini
görmeyip üzerinden geçtiğinizde,
süspansiyon ve lastikler zarar
görüyor ve bu zararların bazıları
gerçekten pahalıya malolabiliyor.
Böyle durumlarda otomobilin
başına neler geldiğini
gerçekleştirdiğimiz bir test ile
araştırdık. Bunun için kullandığımız
bir Audi A4 ile, yaklaşık 10
cm derinliğindeki bir deliğin
üzerinden farklı hızlarla (30, 60,
100 km/s) geçtik. Elde ettiğimiz
sonuç ise gayet şaşırtıcıydı. 60
km/s’de bile ağır hasarlar meydana
geldi: Lastiğin yanağında
büyükçe bir delik açıldı. Bu gerçekten
can sıkıcı, çünkü lastiğin
bedeli araç sahibinin cebinden
çıkıyor. Bunun için yapabileceğimiz
tek öneri, fark ettiğiniz delikleri
belediyeye veya sorumlu
kuruma bildirmeniz olacaktır. İyi
çalışan kurumlar (!) bu tür şikayetlere
gayet hızlı tepki verip deliği
yamayacaktır.

Hasar aracın hızıyla doğru orantılı

Gayet hasar verici bir görev: Asfaltta
büyük bir delik bul, otomobille
farklı hızlarda üzerinden geç, hangi
parçaların hangi hızlarda ne kadar
hasar gördüğünü hesapla.
Peki ama delikleri nereden bulacağız?
Aslına bakılırsa yollarımız krater
tarlaları gibi olduğundan deliklere
her yerde rastlamak mümkün. Ancak
hem aradığımız derinlikte hem de
fazla trafiğin olmadığı bir yolda bulunan
bir delik için Hamburg’un 100
km kadar dışına çıkmamız gerekti. Neticede
bu testleri yaparken, trafikteki
diğer sürücüleri tehlikeye ~ atamazdık.
Son alarak: Lastiklerin hasar hafızasının
olduğu gerçeğini asla unutmamanız
gerekiyor. Yani düşük bir hızla
üzerinden geçmiş olsanız da lastik
hasar görebilir, hem de dışarıdan görülmeyecek
şekilde. Bu durumlarda
lastik, tıklayan bir saatli bomba gibi
olacaktır.

30 km/s Yan yollar ve
hız kısıtlamalarının olduğu
noktalarda birçok delik bulunur.
30 km/s’lik hızı testimize
işte bu nedenle dahil ettik.

SONUÇ
30 km/s hızda lastik veya yürüyen
aksamda görülebilir hasarlar
oluşmadı. Ancak risk hala devam ediyor.
Çünkü karkas yapıdaki kırılmış veya bükülmüş
teller dışarıdan görülmeyebilir
ve lastiğin daha sonra patlamasına neden
olabilir.

60 km/s Yerleşim yerlerinin
hemen dışındaki
bölgelerde hız limitleri genellikle
60 km/s’nin üzerindedir.
Testimizde bu hızı,
deliğin üzerinden geçeceğimiz orta hız olarak
belirledik.


SONUÇ
Deliğin sert kenarları lastiğimizin
kaldırabileceğinden daha fazla etki
yaptı ve üzerinde yılan ısırığı olarak da
anılan delikler oluştu. Sonuçta lastik yavaş
yavaş havasını kaybetti. Yanak kısmındaki
bu hasarın tamiri imkansız olduğundan
lastik hurdaya çıkarıldı.

100 km/s Şehir dışı
yollarda 100 km/s ile ilerlemek
mümkün. Bu nedenle
bu hızı, hasar tespit
testimizin en yüksek hız
değeri olarak aldık. ~

SONUÇ
Ne gürültü ama! Lastiğin
basıncı bir anda yok oldu. Buna rağmen
araç şaşırtıcı bir şekilde kontrol edilebilirliğini
korudu. Lastik ve jantlarda ağır
hasarlar oluştuğundan ikisi de hurdaya
çıkarıldı. Süspansiyonda ise herhangi bir
hasar belirleyemedik.

Bunların hepsi bozulabilir

Ön akstan sesler gelmeye
veya araç bir yöne çekmeye
başladıysa, pahalı
tamiratlara hazırlıklı olun.
Çapraz sevk çubukları,
helezonlar, iz çubukları,
amortisörler, hatta fren
diskleri bile bozulabilir.
Güvenlikle doğrudan ilgili
olan bu tür parçaları
uzmanların değiştirmesi
gerektiğinden, kendi
kendinize tamir etmeniz de
imkansızdır. Servise gitmek
zorunda olmanız ise, parça
maliyetlerine saat
ücretlerinin de eklenmesi
anlamına gelecektir.

Hasarlar nasıl
anlaşılır?

Deliği çok mu geç fark ettiniz? Değişen sürüş karakterinden araçta hasar oluştuğunu
anlayabilirsiniz. Direksiyon yamuk duruyor: İz çubuğu ve aksamı hasar
görmüştür. Süspansiyon ayarları bozulur. Lastik hava kaçırıyor: Lastik yanağı
veya jantın tepe noktaları hasar görmüştür. Sabunlu su püskürterek oluşan
deliklerin yerlerini keşfedebilirsiniz. Fren pedalında titremeler: Fren diski
kendisini deforme edecek bir darbe almıştır. Ön akstan gelen vuruntular:
Bağlantı çubukları hasar görmüş, aks eklemlerinin yatakları deforme olmuştur.
Bunların tümü güvenliği direkt etkileyen sorunlar ~ olduğundan, hasar tespiti için
mutlaka bir yetkili servise başvurun.

ÖNERİ

Kışın bittiği günlerde yolların durumu
gerçekten içler acısı olabiliyor.
Durum böyle olunca “yolda delik olabileceği
hiç aklıma gelmedi” gibisinden
savunmalar da mantıksız oluyor. Yapılması
gereken tek şey ise, hızınızı azaltıp
kendi güvenliğiniz için
mümkün olduğunca dikkatli araç
kullanmaktır. Lastik yanaklarını
koruyabilmek için basıncı biraz
(0.3-0.5 bar) artırabilirsiniz.
Ayrıca bu değişim güvenlik
açısından herhangi bir sorun yaratmaz.
Artan basınç, lastiğin stabilitesini iyileştirir
ve darbelerden daha iyi korunmasını
sağlar. Eğer bir deliği çok geç
fark ettiyseniz, maksimum frenden
veya engel aşma manevralarından kaçınmanız
gerekir. Çünkü bu
tür sert hareketlerin sonuçları,
patlayan bir lastikten çok
daha ağır olabilir. Hasar tespiti
için mutlaka bir yetkili servise
başvurun.