İlk ve orta öğretimde yaklaşık 1.5 milyon öğrenci için yaz tatili önümüzdeki hafta bitiyor. 20 Eylül’de başlayacak yeni eğitim ve öğretim yılıyla birlikte başta üç büyük şehirde olmak üzere büyük kentlerde on binlerce okul servisi trafiğe çıkacak. Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği’nde okul servis araçlarının 12 yaşından küçük olması zorunluluğu bulunuyor. Bu yüzden de her sene okullar açılmadan önce, okullar ve servis şirketleri tarafından yenileme yatırımları gerçekleşiyor. Yenilenen araçlarla birlikte servis araçları pazarının büyüklüğü yıllık 10 bin adede yaklaşıyor.

Rekabet yoğun
Okul servis araçları pazarı, genelde istikrarlı seyreden, satış rakamlarında şok iniş-çıkışların yaşanmadığı bir pazar olarak tanımlanabilir. Pazarın en önemli özelliği satışların çok önemli kısmının ağustos ve eylül başında gerçekleşiyor oluşu. Yıllık satışların 7-10 bin adet arasında gidip geldiği pazarda yoğun bir rekabet söz konusu. Araç fiyatları 40 bin TL’den başlayıp yaklaşık 100 bin TL’ye kadar çıkıyor. Aslında pazarın büyüklüğü ile ilgili net bir rakam yok. Her yıl okul servisi olarak kullanılmak üzere satılan 10 bin ticari aracın ortalama 4 bin adedi müşterilere sertifikalı üst yapılı olarak teslim ediliyor. Fakat genellikle minibüsler okul taşıtı olarak araç satışından sonra tescil edildiği için, satılan minibüslerin ne kadarının okul servisi olarak kullanıldığı tam olarak bilinmiyor. ~Diğer taraftan minibüslerin büyük bir çoğunluğu servis aracı olarak kullanılıyor ve bunların da birçoğu hem personel, hem de okul taşımacığı görevlerini aynı anda yerine getiriyor. Dolayısıyla pazarın büyüklüğü için net bir rakam vermek zor.

Güvenlik ön plana çıkıyor
Özellikle okul aile birliklerinin bilinçlenmesiyle son yıllarda güvenilir markalara ve standart güvenlik ekipmanlı araçlara olan talepte belirgin bir artış var. Bu durum okul servisi sahiplerini güvenilir markalar satın almaya ve pazarda gerekli uygunluk testlerinden geçmiş üst yapılı araçlara yönlendiriyor. Bu yüzden son yıllarda bu pazarda hizmet veren bu tip araçlarda ABS, ASR gibi aktif güvenlik ekipmanları standart olarak sunulmaya başlandı. Zaten araçlarda sunulan özelliklerin yönetmeliklere göre belirlendiğini de belirtelim. Buna göre, araçlarının arkasında “Okul Taşıtı” yazısı ve “Dur” stop lambasının bulunması, tüm koltuklarda emniyet kemeri ve öğrencilerin kolayca yetişebileceği camlar ve pencerelerin sabit olması, kapıların şoför tarafından açılıp kapatılabilen otomatik kapı ya da şoförlerin elle kumanda edebileceği şekilde mekanik kapı olması şart. Ayrıca araçların oniki yaşından küçük olması, bakımlarının düzenli yapılması gibi standartlar söz konusu. ~Fiat
Fiat servis pazarında Ducato modeliyle yer alıyor. 13+1 koltuklandırmadan 20+1 adet koltuklandırmaya kadar geniş bir ürün gamına sahip Ducato, özellikle 2006 Kasım’ındaki lansmanından sonra kendini sektörde kabul ettirmeyi başardı.Yeni Ducato’larda tavan iç trimini ve yan duvar kaplamaları tamamen yenilenmiş durumda. Artık tavanda yolculara ayrı ayrı hava dağıtan difüzörler, LED okuma lambaları ve hoparlörü içeren ünitelerin monte edildiği türbin kanallı tavan standart olarak tüm versiyonlarda sunuluyor. Müşterinin talebine göre, sadece Tavan Tipi Klima opsiyonel olarak sunuluyor. Ayrıca okul taşıtları için çok önemli bir özellik olan çift güvenlikli sıkışmaya karşı duyarlı ve sürücü tarafından kumanda edilen otomatik sürgülü yan kapının tehlike durumunda hem dışarıdan hem de içeriden açılabilmesi de yeni modele eklenmiş durumda. Uzaktan kumandalı merkezi kilitleme, elektrikli ön camlar, elektrik kumandalı ve rezistanslı dış dikiz aynaları, yol bilgisayarı, direksiyondan kumandalı radyo, CD-MP3 çalar, derinliği ayarlanabilir hidrolik direksiyon, yükseklik, bel ayarlı ve kolçaklı sürücü koltuğu gibi daha birçok ekipman standart olarak bulunuyor. Ducato, iki ayrı elektronik kontrollü, yüksek basınçlı enjeksiyona ve 16 supaplı Common Rail Multijet motora sahip. 2.3lt’lik motorun gücü 120 HP, 3.0lt’lik power motorun gücü ise 157HP’ye ulaşıyor. Aracın fiyatı koltuk, motor ve donanım seçeneğine göre değişmekle birlikte 51 bin 850 TL’den başlıyor.~Ford
Ford’un geniş minibüs ailesinde 10+1’den 16+1’e kadar üç farklı şasi uzunluğunda ve 10+1,12+1, 13+1 ve 16+1 olmak üzere dört farklı koltuk dizilimine sahip minibüs modelleri bulunuyor. Tüm minibüs modelleri yolcuların güvenlik ve konfor ihtiyaçları ön planda tutularak ve işletmeciler için de düşük yakıt tüketimi ve düşük işletme maliyetleri sunacak şekilde okul minibüsü kullanıma uygun tasarlanabiliyor. Sınıfının en güçlü motoru olan 200 HP’lik, 3.2 litre hacimli motor ile birlikte standart olarak sunulan ve diğer modellerde ise opsiyon olarak bulunan ESP (Elektronik Stabilite Kontrolü) ile birlikte segment için çok önemli olan HLA (Yokuş Kalkış Desteği),TCS (Motor ve Fren Kontrollü Çekiş Sistemi), HBA (Hidrolik Fren Desteği), ARM (Aktif Devrilme Kontrolü), LAC (Yüke Duyarlı Kontrol) ve AYC (Aktif Savrulma Kontrolü) gibi güvenlik özellikleride sunuyor. Tüm modellerde standart olarak ön/arka disk frenler, ABS ve EBD’ye ek olarak standart sürücü hava yastığı ile sürücünün güvenliğini ön planda tutulurken, yolcu hava yastığı da opsiyonel olarak sunuluyor. Ford Transit minibüsler, 2009 yılında Türkiye’de devreye giren Avrupa Birliği regülasyonlarına uygun olarak üretiliyor. Bu regülasyonlara göre üretilen modellerde uygun arka ve tavan acil çıkış noktaları, emniyet kemerleri, acil çıkış aydınlatmaları, basamak ve tutamaklar standart olarak yer alıyor. Sıkışma önleyici güvenlik sistemine sahip otomatik kayar kapılar ise, Ağustos 2010 itibari ile Ford Transit modellerinde opsiyonel olarak yer alıyor. Ford Transit modellerinin kampanyalı fiyatları 48 bin 160TL’den başlıyor.~Mercedes
Mercedes-Benz, Türkiye pazarına okul taşıtı segmentinde 2 farklı boy ve 2 farklı koltuklandırma şekliyle araç sunuyor. Okul taşıtları 16+1, ön ve arka orijinal klimalı ya da 19+1, yine ön ve arka orijinal klimalı şekilde müşteriye sunuluyor. Ayrıca talep edildiğinde aynı araçları klimasız olarak da temin edebilmek mümkün. Mercedes Benz Türkiye, araçları Almanya’dan orijinal elektrik kapılı, ayrıca ön ve arka ayrı ayarlana bilen klimalı şekilde getiriyor. Mercedes’in güvenlik ve konfor özelliği okul aracında da ön planda tutulmuş. Güvenlik paketi, yeni yönetmeliğe uygun üç noktalı emniyet kemerli koltukları, acil çıkışlar ve fabrika çıkışlı, sensörlü elektrik kapısıyla dikkat çekiyor. Sensörleri çok hassas olan elektrikli kapı özelliği sayesinde ufak bir dokunuşla dahi kapı geri açılıyor, sıkışmaları önlüyor. Hareket esnasında da kesinlikle açılmayan kapı, aynı zamanda eğer araç, kapı açıkken hareket ederse, anında otomatik olarak kapanıyor. Tüm Sprinter minibüslerde standart olarak sunulan yatarlı, 3 nokta emniyet kemerli ve konforlu koltuklar rahat bir yolculuk sağlıyor. Şirket, Mercedes Benz Finansman vasıtasıyla yüzde hem 0,59 faiz, hem de “Bugün al, ekimde öde” gibi çeşitli finansman seçenekleri sunarak araç alımlarını kolaylaştırıyor. Aracın satış fiyatıysa aksesuar yapısına bağlı olarak 69 bin 900TL’den başlıyor.~Peugeot
17+1 oturma kapasitesine sahip yeni Boxer Midibüs isteğe bağlı özellikler ile farklı ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde geliştirilmiş. Midibüs dönüşümünde baz olarak kullanılan Boxer camlı van 4 tonluk azami yüklü ağırlığa sahip. Böylece araç sadece okul taşıtı olarak değil, yetişkin servisi olarak da geçerli mevzuatlara tam uygunluk gösteriyor. Yeni Boxer Midibüs yolcular için gerçek konforu yaşatacak özellikler ile donatıldı. İsteğe bağlı olarak sunulan yüksek performanslı türbin tipi tavan klima en sıcak havalarda bile kabin içinin serin kalmasını sağlarken, her bir yolcunun kendi üzerindeki havalandırmadan dağıtılan hava miktarını ayarlamasına olanak sağlıyor. Türbin kanallarına yerleştirilmiş olan dokunmatik düğmelere sahip LED tipi okuma lambaları ve hoparlörler yolcu konforuna katkıda bulunan diğer unsurlar olarak dikkat çekiyor. 2+1 koltuk yerleşiminde koridor tarafında bulunan koltuklar standart olarak katlanabilir kolçağa sahip.İsteğe bağlı olarak en arka sıra hariç tüm koltuklar yatar sırtlıklı seçilebiliyor.6 ileri mekanik vites kutusu ile sunulan 120 HP gücündeki 2.2 HDi motor, 2000 d/d’de maksimum 320 Nm torka sahip. Bakım aralıkları 30 bin km olan 2.2HDi 120 HP motoru ile yeni Boxer Midibüs daha düşük bakım maliyeti sağlıyor. Aracın fiyatı ise 52 bin 900 TL.~Renault
Renault, yeni Master modeliile pazarda yer alıyor. Daha az koltuk kapasitesine sahip olan Trafic modeli ise küçük bir pazar bölümüne hitap ediyor. ABS, sürücü havayastığı, yeni yönetmeliklere uygun tüm koltuklarda 3 noktalı emniyet kemerleri, acil çıkış kapısı gibi güvenlik ekipmanları ile beraber Renault’un dCi olarak adlandırdığı, Euro4 normlarına uygun, düşük tüketimli ancak son derece verimli ve dayanıklı common-rail dizel motor seçenekleri, isteğe bağlı olarak servis araçlarına uygun yüksek kapasiteli soğutma ünitesi gibi pazarın tüm temel ihtiyaçlarına cevap vermenin yanı sıra, gerektiğinde özürlülere yönelik teçhizata sahip versiyonlar da bulunuyor. Okul servisleri için en çok tercih edilen modeller 16+1 ve 17+1 oturma kapasiteli okul otobüsleri. Bu araçların baz modeli 54.500 TL’den başlayan önerilen fiyatlarla satışa sunuluyor, Elegance paketli (sis farları, park sensörü ve perde, panoramik cam) araçlar da 56.000 TL’ye kadar fiyat aralığına sahip. Yeni Master, bu pazarda seçim kriterleri arasında ilk sıralarda yer alan yakıt tüketimi konusunda da iddialı. Mevcut Master’a göre 1 lt/100 km’lik tasarruf sunan ve 7,1 lt/100 km’den başlayan şehirçi/dışı tüketimi ile Yeni Renault Master’ın önden çekişli versiyonları NEDC (New European Driving Cycle) tüketiminde lider. Bu ekonomik araç 1 depo yakıtla 1.400 km yol katedebiliyor.~Temsa
Temsa, okul servislerinde 27+1 taşıma kapasitesine sahip Prestij Super Deluxe’e sahip. Araç uzun ve geniş olarak tasarlanan gövde yapısının yanında sahip olduğu 2 bin 262mm’lik genişliği ve bin 930mm’lik iç yüksekliği ile ferah bir iç mekân sunuyor. Prestij Super Deluxe yükseltilerden kurtarılmış düz zemini sayesinde öğrencilerin araç içerisinde kolaylıkla hareket edebilmelerine olanak sağlıyor. Prestij Super Deluxe sağlam şasisi ve korozyona dayanıklı gövde yapısı ile kaza anında üst düzey can güvenliği sağlıyor. Tüm yolcu koltuklarında Almanya’da standartları belirleyen onay kuruluşu olan TÜV onaylı emniyet kemerleri standart olarak sunuluyor. Geri vites ikaz sesi ve aracın arka tamponunda bulunan 4 adet sensör sayesinde geri manevralarda, engeller araç kullanıcısına torpidoda bulunan ekranda ses ve görüntü olarak veriliyor. Bu özelliği ile Prestij Super Deluxe, öğrenci güvenliği kadar yaya güvenliğini de üst seviyede tutuyor. İsteğe bağlı olarak bu özellik geri görüş kamerası ve monitörlü olarak da talep edilebiliyor. Araç üzerinde standart olarak sunulan 6 kg’lık yangın tüpü, oluşabilecek kazalara erken müdahale etmede ön plana çıkıyor. Yalnızca Prestij Super Deluxe’de bulunan, araç viteste iken çalışmama özelliği sayesinde istenmeyen kazaların da önüne geçilebiliyor.145 beygirlik motor gücü ve 6 ileri vites özelliği ile ekonomik yakıt tüketimi ve sürüş konforu sağlıyor.~Volkswagen
Volkswagen, Crafter Volt Okul modeliyle okul servisi pazarında yer alıyor. Crafter Volt Okul aracının uzun şasi 16+1 ve ekstra uzun şasi 19+1 olmak üzere iki modeli mevcut. Okul paketinde arka görüşü engellemeyen, özel ’Okul Taşıtı’’ çıkartması, özel floresan ışıklı ’Dur’ levhası, yan kayar camda çocukların açmasını engelleyici durdurucu, sıkışmaya karşı çift güvenlik sistemli otomatik kayar kapı, tüm koltuklarda 2 noktalı emniyet kemeri standart olarak sunuluyor. Ayrıca bu modelde, türbin tavanlı ön ve arkadan üflemeli split klima, önden ve ortadan üflemeli klimatik klima, arkadan üflemeli split klima ve önden ve arkadan üflemeli split klima olmak üzere dört farklı klima seçeneği, ilave yolcu bölümü ısıtıcısı, arka yolcu bölümü camlarında özel perde, ekranlı Bluetooth telefon kiti, yolcu bölümündeki tüm koltuklarda yüksekliği çocuklara göre ayarlanabilen üç noktalı emniyet kemeri opsiyon olarak yer alıyor. Doğuş Otomotiv-VW Ticari Araç Genel Müdürü Kerem Güven, Okul servisi alımında müşterinin ilk önceliğinin, aracın güvenliği olduğunu söylüyor. Bu sebeple araçlarında aktif ve pasif güvenlik ekipmanlarını (özellikle ESP, ABS, emniyet kemerleri, sadece sürücü tarafından kumanda edilebilen otomatik yolcu bölümü kayar kapısı) standart olarak sunduklarını söylüyor. Güven, klima, CD-MP3 çalar, körüklü sürücü koltuğu gibi konfor ekipmanlarının ise sürücü tercihlerinde etkin olduğunu belirtiyor. Crafter Volt Okul modeli 64bin 000 TL’den başlayan fiyatlarla satışa sunuluyor.