Hayır, bu adamların Mercedes
ile alıp veremedikleri
bir şey yok. Hatta
tam tersi… Markayı seviyor,
tanıyor ve tasarımcılarını taktir
ediyorlar. Hatta içlerinden biri uzun
yıllar boyunca Stuttgartlı marka için
çalıştı. Buna rağmen Paolo Tumminelli,
Othmar Wickenheiser, James
Kelly ve Murat Günak, SLK ile ilgili
olarak aynı şeyi düşünüyor: Olmamış,
hiçbir şey birbirine uymuyor.
Çünkü burada kişisel zevkler veya
mesleki arkadaşlıkların yeri yok.
Lisansör dergimiz Auto Bild’in öncülüğünde
Almanya’nın en önemli
4 dizayn uzmanı, yeni modellerin
tasarımlarının ne kadar iyi veya ne
kadar kötü olduklarını değerlendirdi.
Mercedes SLK’yı ekip sınıfta bırakarak
sonuncu sıraya yerleştirdi. Ancak
burada bir gerçeği hatırlatmak gerekiyor:
SLK 2011 Auto Bild Dizayn
Ödülü’nü kazanmış, yani yılın en
güzel otomobili seçilmişti. Peki bu
nasıl mümkün olabilir?
Aslında bunda hiç problem yok.
Çünkü Auto Bild’in yarışmasında
kişisel beğeniler ve statünün önemi
büyüktü ve kriterler birçok duyguyla
ile de bağlantıydı. Dizayn uzmanlarımızsa
böyle şeyleri gözardı ediyor,
rasyonel değerlendirmeler yapıyor,
önceden belirlenmiş kriterler eşliğinde
dizaynı, el işçiliği ve kesinliğe
dayalı bir bilim dalı olarak görüyor .
Paolo Tumminelli “Mercedes
SLK’yı yaratırken tutarlı değildi” diyor.
Tumminelli‘ye göre parçalara
bölünmüş burun ve arka kısım, roadsterin
yan görünümüne uymuyor,
bu da uyumsuz bir görünüme neden
oluyor. Othmar Wickenheiser ise
Mercedes’in, bir ihtiyar otomobilini,
vahşi hatlar ve kenarlarla gençlik
kazandırmak istediğini düşünüyor:
“Bunun en iyi kanıtı, tuningcilerin
tasarladığı karoser eklentilerinin kalitesini
aşamayan devasa Mercedes
Yıldızı’na sahip burun.” İç mekanın
tasarımıysa uzmanlarımızın hoşuna
gitti. Murat Günak bu konuda
“Malzemelerin dokunma hissi ve
kaliteleri iyi. Tasarım sportif bir
araca uygun, kumandalar ise tipik
bir Mercedes özelliği olarak basit.”
Günak’a göre buradaki en güzel iç
mekan tasarımına Mercedes sahip.
Citroen DS5 ile ilgili fikirlerse
çok farklı. James Kelly krom unsurların
burundaki vahşi dağılımını
eleştirirken (“Bu ne mantıklı ne de
çekici.”) Murat Günak tasarımdan
memnun: “DS5’te tasarımcıların,
araca formunu verirken yaptıkları
ClayModel çalışmasında gayet maharetli
oldukları görülüyor. Özellikle
içbükey ve dışbükey yüzeyler çok
uyumlu.” Wickenheiser de Citroen’in
özgün formunu olumlu bulanlardan:
“Tasarımcılar orantılarla oynamışlar.
Yüzeyleri tasarlarken eğlendiklerini
hissedebiliyorsunuz. El işçiliği konusunda
eleştirilecek bir şey yok.”
İç mekan tasarımı konusundaysa
uzmanlarımız hemfikir: Aşırı oyuncaklı,
fonksiyonelliği zayıf ama görselliği
başarılı.
Dizayn uzmanlarımız yeni Peugeot
208’i de fazla oyuncaklı buldu. Hem
de yeni tasarım Fransız üreticiye göre
“yeni ölçülülüğün” bir simgesi olmasına
rağmen. Paolo Tumminelli’ye
göre kullanılan çok fazla sayıdaki detay
odaklanmayı zorlaştırıyor: “Özellikle
aşırı hacimli tampon nedeniyle
arka kısım uyumsuzluk yaratıyor.”
Uzmanlarımız, 208’in dizaynının büyük
bir dönüşüm zamanında ortaya
çıktığı konusunda birleşiyor. Murat
Günak bu konuda: “Çok fazla fikir ve
çok fazla hedef var ama 208’in dizaynında
etkisi olan tasarımcı sayısı az”
yorumunu yapıyor ve ekliyor: “Yine
de küçük direksiyonlu iç mekan
konsepti ve direkt ön camın önündeki
göstergeler göze hoş geliyor. Bu
enteresan, yeni ve şaşırtıcı bir şey.”
Cenevre Fuarı’nın yıldızlarından
biri olan BMW 6 Gran Coupe
ise orta sıraları aşamıyor. Paolo
Tumminelli’ye göre burun tasarımı
ifadesiz. Buna bir de kapıdaki
Opel’i andıran ters açı ekleniyor ve
sürüş yönüyle ön camın eğiminin
ters yönündeki bu açı, aracı görsel
olarak frenliyor: “Bu kaçmış bir şans.
Jaguar XJ’i radikal bir şekilde değiştirip
görsel olarak hafif ve sportif bir
sedana dönüştürmesiyle ortaya çıkan boşluğu BMW, Gran Coupe ile çok iyi
doldurabilirdi.”
Audi A7’nin geçen yılki dizayn zirvesini
kazanmasının ardından bu yıl,
A1 Sportback’le ilgili beklentiler oldukça
yüksekti. Ancak A1 Sportback
7’incilikle yetinmek zorunda kaldı.
Murat Günak’a göre A1’in orantıları
avantaj sağlamaktan uzak: “Buna,
Audi’nin o tanıdık ön ve arka kısım
tasarımlarının, A1’in yüksek karoseriyle
uyumsuz olması da ekleniyor.”
Tumminelli de A1’i eleştiriyor: “A1’de
insanın canını gerçekten sıkacak bir
şey yok. Buna rağmen A1’in kimlik
problemi var. Önden Audi, yandan
Fiat 500’e benziyor. Ayrıca arka kısım
aracın kalanıyla aynı dili konuşmuyor.”
VW Başkanı Martin Winterkorn’un
yeni Hyundai i30’un işçilik kalitesini
taktir etmesinin ardından, dizayn
uzmanlarımız da yangına körükle
gidiyor. Golf’ün yeni ciddi rakibi,
Kore tasarımının Avrupalıların da
hoşuna gideceğini kanıtlıyor. Özellikle
burun kısmı temiz ve hoş çizgileriyle
tam bir sürpriz yapıyor.
Othmar Wickenheiser’e göre göre
büyük ızgara, bir özgüven göstergesi
ve kompakt sınıfın en iyileri arasında.
i30 kokpitiyle de dizayn uzmanlarının
beğenisini kazandı. James Kelly,
ferahlık hissi, kalite ve tasarımın
Opel ve Ford’un üzerinde olduğunu,
Japonların bile i30’la baş edemeyeceğini
düşünüyor.
Eski Audi tasarımcısı Peter
Schreyer’in tipik bir eseri olan Kia
Optima da beğeni topluyor. Murat
Günak, Schreyer’in bir zamanlar
Ingolstadt’ta başlattığını bugün
Kia’da devam ettirdiğini ama bunu
kopya gibi değil, özgün bir şekilde
yaptığını söylüyor. Othmar Wickenheiser
ise, C sütununun cama giriş
yapan tasarımı ve krom ve sac aksam
arasındaki uyum konularında Kia’nın
Alman premium markalardan bile
iyi olduğunu düşünüyor: “Schreyer,
normalde can sıkıntısı yaratan bu bölgeler
için rafine çözümler bulmuş.”
Yeni BMW 3 Serisi de asla sıkıcı
olmayan bir otomobil. Murat Günak’a
göre 3 Serisi, sonunda yeniden gerçekten
iyi bir BMW olduğuna inanıyor:
“Şık, orantıları başarılı, hafiflik
hissi veren, insan ruhuna da mantığa
da hitap eden bir otomobil.” Paolo
Tumminelli’ye göreyse 3 Serisi’nin
burun tasarımı deha ürünü: “İyice
aşağı çekilmiş burun güçlü ve modern
görünüyor ama asla fazla agresif
durmuyor. Daha iyisini yapmak zor.” Elektrikli otomobil üreticisi Mia
Electric’in Dizayn Şefi olan Murat Günak
BMW mühendislerinin iç mekanda
da çok iyi iş çıkardıklarını söylüyor
ve ekşiyor: “Sürücü odaklı, kompakt
ve süslerden uzak. Bir BMW işte böyle
olmalı.” VW Up’ı değerlendirirken
de jüri hemfikirdi. James Kelly Up’ın
hem erkeklere hem de kadınlara hitap
eden gerçek bir halk otomobili olduğunu,
günümüz trendleri arasında
dikkat çekici bir sadeliğe sahip olduğunu
düşünüyor. Othmar Wickenheiser
de paralel bir görüş dile getiriyor:
“Günümüzün gençliğe hitap eden stil
odaklı birçok otomobilinin yanında
bir alışveriş arabası gibi dursa da dikkat
çekici olmayı da başarıyor. Ayrıca
iç mekanı da başarılı: Hem fonksiyonel
hem de şık olmayı başarıyor.”
Küçük VW’nin aksine Range Rover
Evoque kesinlikle çok dikkat çekici
bir otomobil. Buna rağmen Evoque,
jüriyi etkilemeyi başarıyor. Örneğin
James Kelly, Evoque’un dramatik
orantılara sahip olduğunu ve bu haliyle
Mini veya Beetle gibi modellerle
aynı kategoride yer almayı hak ettiğini
düşünüyor: “Cam çizgisi gibi detaylar
neredeyse abartılı olma sınırında ama
gergin hatları neredeyse mükemmeli
yakalamış. Evoque kompakt SUV
sınıfının en çekici üyesi.” Aynı şey iç
mekan için de geçerli. Örneğin d1eri
kaplı gösterge paneli ve gizlendiği
yerden yükselerek çıkan vites kolu
gibi kaliteli detaylar jüriyi derinden
etkiledi. Diğer taraftan Evoque’un
dizaynının dezavantajları da var, yani
form, fonksiyonelliğin önüne geçmiş: Görüş alanı kısıtlı, bagaj hacmi küçük.
Paolo Tumminelli ise ilginç bir
yorum yapıyor: “Evoque cesur bir
otomobil değil. Günlük kullanıma
uygunluk veya fonksiyonellik konularını
dikkate almayan otomobiller
üretmek her zaman mümkündü.”
Porsche de yeni 911’i tasarlarken
fazla cesur olamamış. Murat Günak
911’in bu karşılaştırmaya rakipsiz
olarak katıldığını düşünüyor: “Çıkış
noktası onlarca yıldır değiştirilmeden
sürekli geliştirilmek olan bu otomobil,
rakiplerinin aksine buradaki test
kapsamının dışında kalıyor. Peter
Vargas bu evrimi mükemmel bir
şekilde devam ettirmiş.” Jüri, eleştiri
alabilecek tek noktanın 911’in aşırı
büyümek olabileceğini düşünüyor.
Ancak orantılar ve tasarım sanatı
konusunda jüri, şikayet edebilecek
bir şey bulamadı.
CITROEN DS5
“Modelleme sevgiyle yapılmış.
Dizayn herkese hitap etmiyor.
Ama buna gerek de yok.”
GENEL DEĞERLENDİRME
İlerici tasarım diliyle tipik bir Citroen. Ancak
Fransızlar, çok sayıda fonksiyonel hatayı da göze
almışlar. Sonuçta ortaya, geniş kitlelerden çok
meraklılarına hitap eden bir otomobil çıkmış.
MERCEDES SLK
“Karoserin tersine kokpit çok
başarılı.”
GENEL DEĞERLENDİRME
SLK, Mercedes’in dizayn problemi olduğunu
gösteriyor. Burun ve arka kısım uyumsuz. Bu
da ölçüsüz bir doğaçlama etkisi veriyor. SLK’nın
artık eskiyen ana formu, abartılı köşe ve kenarlarla
gençleştirilmek istenmiş. Tasarımcıların
bunu tam anlamıyla başardıkları söylenemez.
PEUGEOT 208
“Arka tampon, gereksiz yere
şişirilmiş gibi.”
GENEL DEĞERLENDİRME
208 görsel olarak öncüsünden daha iyi. Dizayn
ise bazı noktalarda abartılmış. Kokpit hoş bir
sürpriz yapıyor.
BMW 6 GRAN COUPE
“BMW tavanı detaylı bir şekilde tasarlamış.
Bu sayede çok daha alçakmış gibi
algılanıyor.”
GENEL DEĞERLENDİRME
BMW 6 Gran Coupe tam bir rüya otomobili.
Ancak tasarım dili homojen değil. Yan kısımlar
ve yüksek arka kısımda birbiriyle çelişen birçok
çizgi var. Arka kısım çok küçük ve gerçekten
kullanışlı değil.
AUDI A1 SPORTBACK
“Arkadaki fazlalığın olumlu bir
katkısı yok. A1 kesinlikle güncel
Audi’lerin en zayıfı.”
GENEL DEĞERLENDİRME
Audi’nin dizaynı, A1 Sportback’te limitlerine dayanmış
gibi duruyor. Büyük ızgara gibi detaylar
büyük modellerde işe yarıyodr. Buradaysa kısa
ve ince karoserle uyumsuz kalıyor.
HYUNDAI I30
“Güçlü omuzlar ve ön
tekerleklerin üzerindeki kavis
çok dinamik görünüyor.”
GENEL DEĞERLENDİRME
Hyundai görsel olarak Avrupalıların beğenisine
hitap edebilmekle kalmadı, kendi tasarım dili ve
kimliğini de yarattı. Böylece değerlendirmede
orta sıralara yükseldi.
KIA OPTIMA
“Tipik bir Peter Schreyer
otomobili. El işçiliği başarılı ve
tamamen özgün.”
GENEL DEĞERLENDİRME
Optima, Kia’nın doğru yöne doğru attığı çok
büyük bir adım. El işçiliği çok iyi ve aslında olduğundan
çok daha pahalıymış gibi algılanıyor.
Koreli markanın imajı için inanılmaz bir kazanım.
BMW 3 SERİSİ
“Gerçekten harika bir BMW.
Burun modern ve sportif
görünüyor ama asla agresif
değil. Deha ürünü bir çözüm.”
GENEL DEĞERLENDİRME
Yıllardır üretilen en iyi BMW. Dizayn homojen,
sert ve sportif ama asla agresif değil. BMW’nin
geleneksel sürücü odaklı kokpiti de araca çok
yakışıyor.
VW UP
“Up gerçek bir halk otomobili:
Kadına da erkeğe de, yaşlıya da
gence de hitap ediyor.
GENEL DEĞERLENDİRME
Hyundai görsel olarak Avrupalıların beğenisine
hitap edebilmekle kalmadı, kendi tasarım dili ve
kimliğini de yarattı. Böylece değerlendirmede
orta sıralara yükseldi.
RANGE ROVER EVOQUE
“Bazı yerlerde tasarım abartılı.
Ancak SUV sınıfının en çekici
modellerinden biri.”
GENEL DEĞERLENDİRME
Range Rover geleneklerinin üzerini bir kalemde
çizdi ve LRX adlı konsepti neredeyse hiç değiştirmeden
seri üretime geçirdi. Cesur ve temiz el
işçiliğine sahip bir model
PORSCHE 911
“911’de aşırı uzun farlar yeni.”
GENEL DEĞERLENDİRME
Bilinen bir formu alıp on yıllar boyunca sürekli
geliştirmek ve modern görünmesini sağlamak
çok zor bir görev. Yeni 911’de Porsche bu
görevi (yeniden) mükemmel bir
şekilde gerçekleştirmiş.
Sonuç
Auto Bild Dizayn Zirvesi 2 gerçeği ortaya çıkardı. Bunlardan ilki
dizaynın zevk meselesi değil, objektif bir değerlendirme olduğu. Dizaynı
puanlarla değerlendirebilirsiniz. Jürimiz böylece hangisinin neden taktir
aldığını, hangisinin neden sınıfta kaldığını açıklayabiliyor. İkinci gerçek
ise dizaynın para meselesi olmadığı. SLK sonunculuğa yerleşirken, VW Up
ve Hyundai i30 ve Kia Optima gibi Koreliler şaşırtıcı bir şekilde çok daha
iyi sıralarda yer aldılar. Bunun nedeni ise bu üç otomobilin sahip olduğu
temiz ve süsten uzak dizaynlarıydı.
Yorum yazın